การแบ่งเซลล์ของโพรคาริโอต

ธีรพัฒน์ เวชชประสิทธิ์

                    จากคำถามที่ได้ถูกถามมาว่า เซลล์ที่เป็นโพรคาริโอตมีการแบ่งเซลล์แบบ ไมโตซิส หรือไม่ ทำให้เกิดอาการงุนงงแก่ผู้ที่ควรจะต้องตอบคำถามนี้ไปชั่วขณะ คำถามต่างๆเกิดขึ้นตามมาในหัวสมองของผู้ถูกถามมากมาย เช่น กระบวนการไมโตซิสเป็นอย่างไร พวกโพรคาริโอตมันแบ่งเซลล์แบบไหน ถ้าไม่เกิดการแบ่งเซลล์แบบไมโตซิสแล้วจะเพิ่มจำนวนเซลล์อย่างไร ????????แล้วอะไรคือเจ้า โพรคาริโอต หล่ะ ????? 

                    แล้วอะไรคือเจ้า โพรคาริโอต หล่ะ ????? แน่นอนมันน่าจะเป็นสิ่งมีชีวิต เพราะ……………….มันมีการแบ่งเซลล์งัย สิ่งมีชีวิตแบบไหนหล่ะ ???? สิ่งมีชีวิตแบ่งออกได้เป็น 2 กลุ่มใหญ่ ๆ คือ พวกโพรคาริโอต กับยูคาริโอต ยังไม่เข้าใจอันแรกเลย ยูคาริโอตมาอีกแล้ว???? ตกลงมันแตกต่างกันอย่างไร ทำไมจึงต้องแบ่งสิ่งมีชีวิตออกเป็นสองกลุ่ม

                    สิ่งมีชีวิตกลุ่มหนึ่ง เป็นสิ่งมีชีวิตที่มีขนาดเล็ก และโครงสร้างไม่ซับซ้อนโดยส่วนใหญ่จะเป็นสิ่งมีชีวิตเซลล์เดียว โครงสร้างของเซลล์ของสิ่งมีชีวิตกลุ่มนี้จะมีเพียงเยื่อหุ้มเซลล์ห่อหุ้มส่วนต่างๆทั้งหมดของเซลล์ แต่จะไม่มีเยื่อหุ้มออร์กาแนลอื่นๆ เช่น นิวเครียส ไมโทคอนเดรีย คลอโรพลาสต์ เป็นต้น เราเรียกสิ่งมีชีวิตที่มีเซลล์ลักษณะแบบนี้ว่า โพรคาริโอต ในขณะที่สิ่งมีชีวิตอีกกลุ่มหนึ่งที่ถูกเรียกว่าพวกยูคาริโอตนั้น จะมีโครงสร้างของเซลล์ที่ซับซ้อนกว่าและมีเยื่อหุ้มออร์การแนลต่าง ๆ ทำให้สามารถเห็นออร์กาแนลต่างๆได้ 

                    นอกจากที่กล่าวมาแล้วยังมีข้อแตกต่างอะไรอีกบ้าง ถ้ามองไปให้ลึกระดับชีวโมเลกุลหล่ะ จะนึกถึงสิ่งใดเป็นอย่างแรก แน่นอน !!!!! นั้นก็คือโครโมโซมของสิ่งมีชีวิตสองกลุ่มนี้โครโมโซมของพวกโพรคาริโอตจะมีลักษณะเป็นสายวงกลมและมักมีโครโมโซมเพียงแค่ 1 อันเท่านั้น และโครโมโซมจะไม่มีโปรตีนเป็นส่วนประกอบของโครโมโซมแต่จะมีเพียงแต่ DNA เป็นส่วนประกอบหลักเท่านั้น และโครโมโซมของมันจะยึดติดกับเยื่อหุ้มเซลล์ สิ่งมีชีวิตที่เป็นพวกโพรคาริโอต ก็คือ แบคทีเรียทั้งหลายนั่นเอง ส่วนองค์ประกอบของโครโมโซมของยูคาริโอตคงเคยเรียนผ่านมาแล้วหรือยังไม่เคยเรียนก็สามารถหาอ่านได้ในหนังสือเรียนเล่มที่เป็นรูปมดแดงนะครับ พวกเซลล์พืช เซลล์สัตว์ทั้งหลายนั่นเอง 

                    อ่านมาตั้งนานแล้วยังไม่เห็นได้ตอบคำถามเสียที !!!!! 

                    เนื่องจากโพรคาริโอตมีลักษณะหลายๆอย่างที่แตกต่างจากยูคาริโอตดังนั้นมันก็น่าจะมีกระบวนการแบ่งเซลล์ที่แตกต่างไปจากสิ่งมีชีวิตอื่นๆทั่วไป รู้หรือไม่ว่าแบคทีเรียมีการแบ่งเซลล์แบบใด???? 

                    แบคทีเรียส่วนใหญ่จะมีการแบ่งเซลล์จาก 1 เป็น 2 จาก 2 เป็น 4 จาก 4 เป็น 8 ไปเรื่อย ๆ และเป็นการแบ่งแบบ Binary fission ในการแบ่งเซลล์ของแบคทีเรีย จะมีการจำลองตัวเองของ DNA เกิดขึ้นก่อนซึ่งในขณะที่มีการจำลองตัวเองนั้น สายของ DNA จะไปจับกับเยื่อหุ้มเซลล์ พร้อมกันนั้นจะเกิดการขยายตัวของเซลล์ออกทางด้านข้าง ทำให้สายของ DNA ที่จำลองขึ้นค่อย ๆ แยกออกจากกัน เมื่อเซลล์มีขนาดยาวเป็น 2 เท่าของความยาวเดิม ส่วนของเยื่อหุ้มเซลล์จะเจริญเข้ามาภายในเซลล์และค่อยๆแบ่งเซลล์แบคทีเรียออกจากกัน เมื่อเสร็จสิ้นกระบวนการจะได้เซลล์แบคทีเรียที่มีหน้าตาเหมือนกันสองเซลล์ 
 

                    การแบ่งเซลล์แบบไมโตซิสหรือไมโอซิส เรียกตามการแบ่งนิวเคลียสของเซลล์ แต่แบคทีเรียไม่มีส่วนที่เป็นนิวเคลียสชัดเจนเป็นแต่ DNA เมื่อไม่มีการแบ่งนิวเคลียสจึงไม่จัดว่าการแบ่งเซลล์ของโพรคาริโอตเป็นแบบไมโตซิสหรือไมโอซิส จึงแตกต่างจากกระบวนการแบ่งเซลล์ในสิ่งมีชีวิตพวกยูคาริโอต ซึ่งสามารถทบทวนความรู้เรื่องการแบ่งเซลล์ได้ในหนังสือแบบเรียนเล่มที่หน้าปกเป็นรูปมดแดงครับ                   

เอกสารอ้างอิง 

1. http://library.thinkquest.org/20465/bactdiv.html – Cell Division of Bacteria 
2. http://bioweb.wku.edu/courses/BIOL115/Wyatt/Micro/Monera.htm – Bacteria 
3. http://faculty.clintoncc.suny.edu/faculty/Michael.Gregory/ Welcome to the Biology Web 
    เลือกเข้ามาดูที่ General Biology 2 – จากนั้นเข้ามาดูที่บทที่ 25 Prokaryotes 

 
Last updated 12/22/2009 18:50:50 
 
    
 

 24,502 total views,  1 views today