แมลงปอ… เพชรฆาตปีกสีรุ้ง นักฆ่าแห่งเวหา

เขียนโดย biology เมื่อ . หัวข้อ บทความ, บทความปี 2550

 50-6-1

                                                                                                                                          โดย …นางสาววิลาส รัตนานุกูล
 
       แมลงปอเป็นสัตว์ที่จัดอยู่ในอาณาจักรสัตว์ ไฟลัม Arthropoda คลาส Insecta อันดับ Odonata แฟมมิลี Libellulidae แมลงปอเป็นแมลงที่มีขนาดใหญ่และสีสันสวยงาม กินสัตว์อื่นเป็นอาหาร อาหารของแมลงปอ คือ ยุง ริ้น แมลงวัน ผีเสื้อ ผึ้ง รวมทั้งแมลงปอด้วยกัน นอกจากเป็นผู้ล่าแล้วแมลงปอยังเป็นผู้ถูกล่าในเวลาเดียวกัน ซึ่งศัตรูของตัวอ่อนแมลงปอคือ เต่า ปลา ด้วงดิ่ง แมลงเหนี่ยงและมวนต่าง ๆ เช่น แมลงป่องน้ำ แมลงดา ส่วน ตัวเต็มวัยของแมลงปอจะถูกล่าโดยสัตว์อื่น ๆ เช่น นก จิ้งเหลน ตุ๊กแก อึ่งอ่าง คางคก และแมงมุม 

          แมลงปอเข้าจู่โจมเหยื่อได้อย่างรวดเร็วและเงียบเชียบ จึงได้รับฉายาว่า " เพชรฆาตปีกสีรุ้ง นักล่าแห่ง เวหา" แมลงปอกินสัตว์อื่นเป็นอาหารจึงทำให้แมลงปอมีคุณสมบัติของการเป็นนักล่า คือ มีตาที่มีประสิทธิภาพ มากในการมองเห็น สามารถมองได้รอบทิศทาง เป็นมุม 360 องศา มีพลังปีกที่แข็งแกร่งและมีกล้ามเนื้อช่วย ในการบินที่แข็งแรงมาก ลักษณะการบินของแมลงปอมีผู้เปรียบว่าเหมือนกับการบินของเครื่องบิน รวมกับ เฮลิคอปเตอร์   

         แมลงปอที่พบเห็นได้บ่อย ๆ โดยทั่วไปมี 2 กลุ่มใหญ่ คือกลุ่มแมลงปอธรรมดา และกลุ่มแมลงปอเข็ม กลุ่มแมลงปอธรรมดามีลักษณะตัวใหญ่ ส่วนมากมีสีเข้ม หัวโต ตากว้างและไม่ปูดโปน ปีกคู่หลังใหญ่กว่า ปีกคู่หน้า เวลาเกาะนิ่งปีกทั้ง 4 จะกางออกในแนวราบขนานกับพื้น มีกล้ามเนื้อที่แข็งแรง บินเร็ว ส่วนลักษณะ สำคัญในกลุ่มแมลงปอเข็ม คือ มีขนาดเล็ก ตาโปน ปีกทั้งสองคู่มีขนาดเท่า ๆ กัน เวลาเกาะนิ่งปีกทั้ง 4 จะหุบ ขนานกับลำตัว 
 

 50-6-2                                      50-6-3
 ตัวอ่อนแมลงปอเข็ม                                 ตัวเต็มวัยแมลงปอเข็ม (ภาพโดย spong@ipstweb.com)

 

 

50-6-4                             50-6-5
        ตัวอ่อนแมลงปอธรรมดา                  ตัวเต็มวัยแมลงปอธรรมดา (ภาพโดย spong@ipstweb.com)

                                                                                                                                                                                          
           แมลงปอสามารถขยับปีกทั้งสองคู่ได้อย่างเป็นอิสระ คือ สามารถขยับปีกคู่หน้าขึ้นในขณะที่ขยับปีก คู่หลังลงได้อย่างอิสระ สามารถบินไปข้างหน้า บินถอยหลังได้อย่างง่ายดาย นอกจากนี้แมลงปอยังสามารถ กระพือปีกและบินร่อนอยู่กลางอากาศได้เป็นเวลานาน การขยับปีกขึ้นลงอาศัยกล้ามเนื้อที่มีความแข็งแรงมาก มัด ทำงานตรงกันข้ามกันในลักษณะที่เรียกว่า "Antagonist muscles"  

50-6-6
 
ภาพการทำงานของกล้ามเนื้อของแมลงขณะยกปีกขึ้นและลง 
(ที่มา : หนังสือเรียนสาระการเรียนรู้พื้นฐานและเพิ่มเติม ชีววิทยา เล่ม 3 หน้า 10)
 
             การที่มีกล้ามเนื้อที่แข็งแรงช่วยในการบินทำให้แมลงปอสามารถบินได้ด้วยความเร็วถึง 50 กิโลเมตร ต่อชั่วโมง หรือเท่ากับ 20,000 – 30,000 เท่าของความยาวลำตัวในเวลาเพียง 1 นาที 

 

            แมลงปอเป็นสัตว์ที่ไม่เป็นอันตรายต่อมนุษย์ และมีคุณประโยชน์สำหรับการควบคุมทางชีวภาพ นอกจากนั้นตัวอ่อนแมลงปอสามารถเป็นตัวบ่งชี้ถึงคุณภาพน้ำในธรรมชาติได้เป็นอย่างดี เพราะตัวอ่อน แมลงปอจะอาศัยอยู่เฉพาะในแหล่งน้ำที่สะอาดเท่านั้น ถ้าเมื่อไหร่ที่แหล่งน้ำนั้นเริ่มเน่าหรือมีสิ่งสกปรกปะปน ก็จะไม่พบตัวอ่อนแมลงปอในบริเวณนั้น 

เอกสารอ้างอิง 

 http://www.enchantedlearning.com/subjects/insects/dragonfly/Dragonflyprintout.shtml 
 http://earthlife.net/insects/odonata.html 
 http://www.aerospaceweb.org/question/nature/q0201.shtml 
 http://www.naturenorth.com/dragonfly/DOM/Page01_Biology.html 

 30,535 total views,  1 views today